Hielpijn

Hielpijn kan verschillende oorzaken hebben en komt vaak voor bij veel mensen. Vaak worden klachten aan de onderzijde van de voet rondom de hiel al snel toegeschreven aan de blessure die bekend staat als hielspoor, maar dit is niet altijd correct. Een andere veelvoorkomende blessure van de hiel is fasciitis plantaris, ook bekend als peesplaatontsteking. Een vergelijkbare aandoening aan de hiel is fasciosis plantaris. Vaak worden deze termen door elkaar gebruikt, waardoor mensen niet goed weten welke blessure ze hebben en wat de beste behandeling is voor de klachten aan de hiel. Dit artikel bespreekt de verschillende blessures.

Wat is hielpijn?

Aan de onderkant van de voet, onder de voetzool, loopt een peesblad dat de fascia plantaris wordt genoemd. Deze loopt vanaf de onderzijde van het hielbeen naar de tenen. Deze pees biedt ondersteuning aan de gehele voet en is bijzonder sterk omdat deze vaak belast wordt en alle schokken die de voet te verduren krijgt opvangt, bijvoorbeeld tijdens het lopen, rennen, springen, sporten of op de tenen staan.

Wat is het verschil tussen fasciitis plantaris/fasciosis plantaris en hielspoor?

In het dagelijks leven worden pijnklachten onder de hiel vaak geassocieerd met hielspoor. Dit komt omdat hielspoor de meest voorkomende blessure is aan de hiel en de klachten van verschillende hielblessures veel op elkaar lijken. Echter, er is wel degelijk verschil tussen de blessures.

Fasciitis plantaris/fasciosis plantaris

Fasciitis plantaris, ook bekend als peesplaatontsteking, is een ontsteking in de pees die aan de onderkant van de voet vanaf de hiel naar de tenen loopt. De ontsteking bevindt zich altijd bij de aanhechting van de pees op het hielbot, wat resulteert in een felle pijn in de hiel. Kenmerkend voor de klachten van peesplaatontsteking is dat ze voornamelijk aanwezig zijn na een periode van rust. De oorzaak hiervan is dat de "stijve" peesplaat plotseling een forse kracht te verduren krijgt en daardoor opgerekt wordt, wat resulteert in een stekende pijn in de hiel. De pijnklachten bij fasciitis plantaris komen meestal voor in het midden van de hiel, en er kan uitstraling zijn naar de voor- of zijkant van het hielbeen. Wanneer er geen sprake is van ontsteking maar van een verzwakking van de kwaliteit en structuur van de peesplaat, spreken we van fasciosis plantaris. Hierbij heeft de pees in de hiel beschadigingen opgelopen waardoor het weefsel is versleten. De klachten van beide aandoeningen aan de pees zijn vergelijkbaar en kunnen een vervelende en stekende pijn in de hiel veroorzaken.

Hielspoor

Hielspoor is de meest voorkomende oorzaak van hielpijn en ontstaat door een doornvormige verkalking ter hoogte van de aanhechting van de pees op de hiel. Hielspoor wordt veroorzaakt door overbelasting van de hiel. Tijdens het lopen wordt de peesplaat uitgerekt, waardoor er spanning ontstaat op de aanhechting van de pees aan het hielbot. Als gevolg hiervan ontstaan er scheurtjes in de pees, die het lichaam probeert te herstellen door botstukjes aan te maken die de aanhechting van de pees aan het hielbot versterken. In de beginfase van hielspoor worden de klachten voornamelijk veroorzaakt door langdurige belasting van de voeten. In een vergevorderd stadium van hielspoor kunnen de klachten chronisch aanwezig zijn.

Het tijdstip waarop de klachten optreden is het grootste verschil tussen de verschillende blessures aan de hiel. De klachten van fasciitis plantaris/fasciosis plantaris treden voornamelijk op na een periode van rust, terwijl hielspoorklachten juist optreden naarmate de voet langer belast wordt.

Oorzaken van hielpijn

Voor de genoemde blessures aan de hiel zijn een aantal overlappende oorzaken te noemen. De meest voorkomende oorzaken voor de klachten zijn:

Overbelasting van de voeten
Een voetafwijking (overpronatie) waardoor er te veel spanning op de peesplaat staat
Overgewicht (ook tijdens de zwangerschap)
Slijtage van de pees door ouderdom

Hielspoor kan ook worden veroorzaakt door te stijve of korte kuitspieren, waardoor er te veel druk op de peesplaat komt te staan, of door langdurig staan op een harde ondergrond zonder de juiste demping.

Symptomen van fasciitis plantaris/fasciosis plantaris

Een peesplaatontsteking is een vervelende blessure aan de hiel met een aantal klachten die de dagelijkse activiteiten kunnen beperken. Veel voorkomende klachten bij een ontsteking van de pees in de hiel zijn:

Een felle of stekende pijn na een periode van rust, ook wel startpijn genoemd
Drukpijn op de aanhechting van de pees op het hielbot
Het oprekken van de peesplaat (op de tenen staan of de tenen strekken) verergert de pijnklachten
Pijn tijdens het lopen of staan
Mogelijkheid tot zwelling onder de hiel

Symptomen van hielspoor

Hielspoor is de meest voorkomende blessure aan de hiel en kan leiden tot veel pijn naarmate de blessure zich in een gevorderd stadium bevindt. Veelvoorkomende symptomen van de aandoening zijn:

Scherpe pijn onder de hiel tijdens het lopen
Pijn tijdens het uitvoeren van intense activiteiten zoals fitness, hardlopen en andere sporten
Langdurig staan verergert de pijnklachten
De pijn straalt vaak uit naar de hele onderkant van de hiel
Lopen/staan op blote voeten op een harde ondergrond kan de pijnklachten verergeren
Hielpijn tijdens het autorijden door een onnatuurlijke positie van de voet

Behandeling van hielpijn

Hoe sneller de oorzaak van de hielpijn wordt vastgesteld, hoe groter de kans op een goed herstel. Voor elke blessure aan de hiel is het belangrijk om de voet zo veel mogelijk te ontlasten en rust te geven, zodat de scheurtjes in de peesplaat goed kunnen herstellen. Verder is het belangrijk om rekoefeningen te doen voor de kuitspieren, achillespees en peesplaatontsteking indien dit de pijn in de beginfase niet verergert. Deze rekoefeningen kunnen ervoor zorgen dat er minder druk op de peesplaat komt te staan bij hoge of lange belasting van de voeten.

Het gebruik van geschikt schoeisel met passende steunzolen is van essentieel belang om hielpijnklachten te verminderen en toekomstige problemen te voorkomen. Goede steunzolen bieden extra demping en ondersteuning aan de voeten, waardoor de druk op de peesplaat wordt verlicht en de klachten verminderen.